สถานีประมงน้ำจืดจังหวัดน่านได้มีโครงการศึกษาวิจัยชีววิทยาของสัตว์น้ำ และรวบรวมพันธุ์สัตว์น้ำท้องถิ่นเพื่อนำมาเลี้ยงเป็นพ่อแม่พันธุ์ แต่ที่ผ่านมาพบว่ามีอุปสรรคและปัญหาหลายประการ อาทิ สัตว์น้ำที่จับมาจากธรรมชาติมักจะไม่กินอาหาร, อ่อนแอและเป็นโรคตายในที่สุด

คุณวิวัฒน์ ปรารมภ์ และคณะจากสถานีประมงน้ำจืดจังหวัดน่านได้สรุปถึงปัญหาที่เกิดขึ้นดังนี้ การบอบช้ำของสัตว์น้ำที่รวบรวมมาได้ ซึ่งเป็นปัญหาที่สามารถแก้ไขได้ไม่ยาก เนื่องจากมียาและสารเคมีที่สามารถรักษาให้ปลาหายขาดได้ ปัญหาต่อมาคือพันธุ์สัตว์น้ำที่จับมามักจะไม่กินอาหารสำเร็จรูปและสัตว์น้ำ มักจะตายโดยการติดเชื้อโรคเมื่อถึงช่วงฤดูหนาวหรือช่วงเปลี่ยนฤดู

เมื่อประมวลถึงปัญหาดังกล่าวจึงได้มีการค้นหาวิธีการแก้ปัญหา อย่างกรณีสัตว์บอบช้ำระหว่างการรวบรวมและขนส่ง (ถ้าเป็นสัตว์น้ำขนาดเล็กมักจะมีการลำเลียงด้วยถุงพลาสติก ความบอบช้ำมักจะไม่ค่อยมี) อย่างไรก็ตามในการลำเลียงนั้นจะต้องให้ความสำคัญ 2 เรื่อง คือ สารเคมีที่ใส่ลงไปในน้ำที่ใช้ลำเลียง ได้แก่ เกลือแกงและหรือยาเหลือง ที่สำคัญคืออุณหภูมิของน้ำที่ใช้ในการลำเลียงโดยมากจะทำให้น้ำเย็นลงที่ อุณหภูมิเฉลี่ย 24-26 องศาเซลเซียส ตลอดเวลาของการลำเลียง โดยการใส่น้ำแข็งหลอดลงไปในถุงลำเลียง จะช่วยทำให้สัตว์น้ำมีอัตราการรอดตายมากขึ้นอย่างเห็นได้ชัด

ในกรณีที่สัตว์น้ำไม่กินอาหารโดยเฉพาะอาหารสำเร็จรูป แนะนำให้ใช้อาหารที่มีชีวิต เช่น ไรแดง ซึ่งเหมาะสำหรับสัตว์น้ำที่มีขนาดเล็ก แต่ถ้าเป็นสัตว์น้ำที่ขนาดตัวโตขึ้น มาหรือสัตว์ครึ่งบกครึ่งน้ำ เช่น กบป่า การใช้ไรแดงไม่เหมาะที่จะเป็นอาหารจะต้องเปลี่ยนมาใช้หนอนนกจะดีกว่า ปัญหาที่แก้ไขได้ยากก็คือเรื่องของสัตว์น้ำตายเนื่องจากเป็นโรคซึ่งมักจะ เกิดขึ้นในช่วงฤดูหนาวหรือช่วงเปลี่ยนฤดู

เป็นที่ทราบกันดีในหมู่นักวิชาการประมงว่าถ้าสัตว์น้ำเป็นโรคจุดขาววิธีการ รักษาด้วยสารเคมีนั้นจะยากมาก คุณวิวัฒน์ได้พยายามที่จะแก้ปัญหานี้ด้วยการใช้เทคโนโลยีเพื่อเพิ่มอุณหภูมิ ของน้ำและป้องกันไม่ให้เปลี่ยนแปลงในรอบวันมาก โดยใช้เครื่องทำความร้อนจากไฟฟ้าจะเพิ่มอุณหภูมิ ได้เพียงเล็กน้อยในพื้นที่จำกัดเท่านั้น ต่อมาได้ประยุกต์วิธีการเพิ่มอุณหภูมิด้วยวิธีการคลุมบ่อด้วยผ้าฟางสามารถ แก้ปัญหาได้ดี โดยสามารถเพิ่มอุณหภูมิได้เฉลี่ยถึง 2-3 องศาเซลเซียส

การรวบรวมและเลี้ยงสัตว์น้ำจากธรรมชาติเป็นพ่อแม่พันธุ์ให้รอดตายมากที่สุด จะเป็นการเพิ่มผลผลิตสัตว์น้ำให้ราษฎรในพื้นที่สูงได้บริโภคโดยไม่สูญพันธุ์ รวมถึงส่งเสริมให้เกิดความรักและหวงแหนธรรมชาติ.

ที่มา : หนังสือพิมพ์เดลินิวส์